Domy energooszczędne to trend w budownictwie, który od lat stopniowo zyskuje na popularności. Wraz ze wzrostem świadomości społeczeństwa na temat działań na rzecz ochrony środowiska budynki energooszczędne są coraz częściej wybierane przez inwestorów prywatnych i biznesowych.

Wśród zalet budownictwa energooszczędnego należy wymienić przede wszystkim niewielki koszt ogrzewania oraz niską emisję gazów cieplarnianych do atmosfery (w porównaniu do budynków wykonanych w standardowej technologii budowania domów). Na niekorzyść tej nowoczesnej technologii przemawia wyższy koszt projektu oraz materiałów budowlanych niezbędnych do zapewnienia niskiego zapotrzebowania na energię. Doświadczenie pokazuje jednak, że budowa domów energooszczędnych się opłaca!

Wymogi prawne dotyczące budynków energooszczędnych od 2021 roku.

Dyrektywa Unijna nr 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynku uchwalona 16 grudnia 2002 roku, a następnie zmodyfikowana w 2010 roku przez Parlament i Radę Unii Europejskiej obliguje państwa członkowskie UE do wprowadzenia odpowiednich regulacji w prawie krajowym, których efektem będzie ograniczenie energochłonności budynków. W dyrektywie zamieszczono zapis mówiący o tym, że od 01.01.2021 roku wszystkie nowo wybudowane obiekty powinny charakteryzować się niemal zerowym zapotrzebowaniem na energię cieplną. Polski Parlament poczynił pewne kroki w tym kierunku, których efektem są obowiązujące od stycznia 2017 roku warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (WT). Według nich wskaźnik zapotrzebowania budynku na energię nieodnawialną (EP), do której zalicza się energia zużywana podczas ogrzewania, nie może przekroczyć 95 kWh/m² rocznie dla domów jednorodzinnych i 85 kWh/m² rocznie dla domów wielorodzinnych. W ramach regulacji legislacyjnych zostały określone również dopuszczalne wartości współczynnika przenikania ciepła (U) odpowiednio dla okien (poniżej 1,1 W/m2K ), ścian (poniżej 0,23 W/m²K) oraz dachu (poniżej 0,18 W/m²K). Powyższe normy prawne obowiązują wszystkie obiekty, dla których złożono wnioski o pozwolenie na budowę po 1 stycznia 2017 roku. Do 2021 roku normy te zostaną obniżone o 12 – 27%.

O czym należy pamiętać przy budowie domu, aby był energooszczędny?

Zapewnienie wysokiej termoizolacji domów zależy od wielu czynników. Inwestycja powinna zostać ukierunkowana na energooszczędność już na samym początku. Architekt w fazie projektowania dostosowuje bryłę oraz położenie domu, z myślą o jak najlepszej termoizolacji. Ważne jest, by pionowy rzut budynku był maksymalnie zbliżony do rzutu prostokąta. Każde odstępstwo w postaci dodatkowych przybudówek i załamań ścian oraz dachu prowadzi do obniżenia stosunku kubatury do pola powierzchni przegród zewnętrznych, a co za tym idzie - zwiększa się powierzchnia utraty ciepła.

Podczas budowy domu należy wybrać odpowiednią technologię wykonania podłogi, ścian i dachu. Dla celów energooszczędności preferowany jest brak piwnic, dobrze ocieplona podłoga, lekkie drewniane lub metalowe szkielety dwuwarstwowych ścian oraz ocieplana, drewniana konstrukcja stropu lub stropodachu. Przy budowaniu domów o optymalnej gospodarce energetycznej należy unikać powstawania tzw. mostków cieplnych, które prowadzą do znacznej utraty ciepła. W praktyce nie da się całkowicie ich wyeliminować – ale ich staranne zaprojektowanie i wykonanie pomoże ograniczyć cieplne straty. Chodzi np. o: miejsca osadzania drzwi, okien i bramy garażowej, płyty balkonowe oraz łączenia dachu i fundamentów ze ścianami.

Rola okien energooszczędnych w minimalizowaniu strat ciepła w domu jest kluczowa.

Według norm prawnych, dopuszczalny współczynnik przenikania ciepła dla okien jest pięciokrotnie wyższy niż dla ścian, co czyni je newralgicznym punktem w zachowaniu dobrej termoizolacji. To właśnie dlatego wybór dobrej jakości okien jest tak ważny dla zachowania wysokiego wskaźnika energooszczędności. Tym samym należy starannie wybrać i odpowiednie ramy, i właściwy pakiet szybowy. Według danych producentów okien, odpowiednie ramy okienne i dobrze dopasowane pakiety szybowe pozwalają na ograniczenie strat ciepła – np. w przypadku pakietu trzykomorowego okna  mogą osiągnąć bardzo dobry współczynnik ok. 0,65 w/M²K.

Nie zawsze dobór pakietu szybowego o najniższym parametrze przenikalności może okazać się słusznym – trzeba wziąć pod uwagę także inne parametry okna! Na przykład bardzo dobrą izolację termiczną gwarantuje pakiet czteroszybowy – ale jednocześnie zastosowanie w nim czwartej szyby sprawia, że maleje jego przepuszczalność światła, a to z kolei oznacza mniejsze zyski pasywne ze  światła słonecznego. Należy pamiętać więc, że kluczowe jest optymalne dopasowanie parametrów okna w taki sposób, aby gwarantowały termikę na odpowiednio wysokim poziomie – ale by okno zachowywało jednocześnie także inne, istotne parametry, które pozwolą na najlepsze możliwe ich wykorzystanie dla energooszczędności. Takich produktów można szukać w ofercie renomowanych producentów stolarki okiennej – jak DAKO.

By zapewnić sobie jak największą energooszczędność, warto rozważyć także instalację zewnętrznych rolet. Zasunięte rolety, przez utworzenie dodatkowej ‘poduszki powietrznej’ pozwalają na zminimalizowanie strat ciepła zimą (a co za tym idzie obniżenie rachunków za ogrzewanie). Dodatkowo latem mogą chronić przed nadmiernym nagrzewaniem pomieszczenia – a więc zmniejszać koszty klimatyzacji.

Domy energooszczędne i domy pasywne z punktu widzenia ekonomicznego są opłacalne

Warto mieć na uwadze, że przytoczone powyżej normy prawne określają jedynie minimalne wymagania, jakie musi spełniać dom energooszczędny. Zgodnie z przyjętą praktyką należy dążyć do osiągnięcia jak najniższego współczynnika przenikania ciepła oraz zapotrzebowania na energię, ponieważ to prowadzi do osiągania jeszcze większych oszczędności finansowych w trakcie eksploatacji.

Domy wykonane w standardowej technologii charakteryzują się zapotrzebowaniem na energię na poziomie 150 - 200 kWh/m² rocznie.  Dom energooszczędny wymaga między 30 a 70 kWh/m² rocznie, a więc o ok. 65-80% mniej. Jeszcze lepsze efekty można uzyskać w tzw. domach pasywnych określanych standardem NF15, dzięki obniżeniu zapotrzebowania na energię cieplną do 15 kWh/m² rocznie. Domy pasywne to domy charakteryzujące się maksymalną energooszczędnością. Uzyskanie takiego wyniku jest możliwe między innymi dzięki odzyskiwaniu ciepła z promieni słonecznych, np. przez stosowanie okien z funkcją docieplania, pozyskiwaniu energii cieplnej z urządzeń RTV i AGD oraz dogrzewaniu powietrza w kanałach wentylacyjnych.

Według badań prowadzonych przez Stowarzyszenie Architektów Polskich średnie ceny materiałów wykorzystywanych przy budowie domu energooszczędnego są wyższe o około 8-15%. Jak jednak pokazują inne badania, przeprowadzone przez to samo stowarzyszenie, okres zwrotu tej inwestycji dla przeciętnego, parterowego domu jednorodzinnego o powierzchni użytkowej 150 m² wynosi od 8 do 12 lat. Tym samym, budowa domu energooszczędnego, opłaca się jako inwestycja długoterminowa. Obiecujące są również doniesienia biura prasowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Według nich, wstrzymane w 2016 roku dofinansowanie do kredytu na budowę domu sięgające nawet 50 tys. zł ma zostać przywrócone w bardziej atrakcyjnej dla inwestora formie. Oznacza to, że nadwyżka inwestycyjna spowodowana wyższymi kosztami technologii budowania domów energooszczędnych nie będzie tak odczuwalna jak do tej pory.

Domy energooszczędne są przyjazne zarówno naszemu portfelowi, jak i  środowisku. Europejskie regulacje prawne i alarmy organizacji proekologicznych bardzo wyraźnie mówią nam o tym, byśmy poważnie potraktowali ostrzeżenia o rosnącym zanieczyszczeniu powietrza, globalnym ociepleniu i degradacji przyrody. Wdrażanie do codziennego życia nowoczesnych, zgodnych z ekologią technologii rzuca cień nadziei na optymistyczną wizję przyszłości naszej planety, dlatego przy chęci zmiany świata na lepsze, warto zacząć od zmiany własnego podwórka.