Szanowni Czytelnicy

Wraz z wydaniem grudniowym przekazujemy Państwu kolejną, juz III edycję firmowanej przez nasz miesięcznik Płyty CD zawierającej katalogi i prezentacje produktowe. Na płycie zgromadzone zostały materiały firm z zakresu urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.

Pierwsze 2 edycje wzbudziły duże zainteresowanie zarówno firm, jak i ich odbiorców. Mamy nadzieję, że ta również spełni Państwa oczekiwania. Będziemy niezmiernie wdzięczni za przekazanie nam wszelkich swoich uwag i sugestii w tym zakresie.

Zapraszamy również do współpracy podczas realizacji  kolejnych wydań, jak i zamieszczania indywidualnych prezentacji.

W numerze grudniowym znajdą Państwo również wiele ciekawych artykułów m.in. na temat:

obowiązujących w Polsce opłat ekologicznych za substancje zubażające warstwę ozonową,

• europejskiej zgodności CE  wentylatorów,
• sterowników w klimatyzacji i chłodnictwie
• i wiele innych.

Dodatkiem do numeru jest dział poświęcony sprężarkowym pompom ciepła.

Znajdą w nim Państwo sporo informacji na temat idei i konstrukcji tych urządzeń, ekonomii zastosowania oraz przykładowe rozwiązania.

Życzę miłej lektury

Redaktor Naczelny
Marek Stachurka-Geller

SPIS TREŚCI nr 12-07

AKTUALNOŚCI

TARGI, WYSTAWY, SEMINARIA

Konferencja – Efektywność energetyczna urządzeń i instalacji XXXIX Dni Chłodnictwa

Otwarcie Akademii KLIMA-THERM

Konferencja PJCCE w ramach cyklu „Efektywność Energetyczna – Niższe koszty energii w przemyśle”

Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce

Jesienne spotkanie Dealerów Carrier Polska

WENT-KLUB o euroinżynierach

WYWIADY, OPINIE, POLEMIKI

Dyrektorzy oddziałów regionalnych A.C. Refrigeration

KLIMATYZACJA – INSTALACJE

• Wielokryterialny wybór systemu HVAC w budynkach biurowych – cz. 1. Piotr BARTKIEWICZ

Nowoczesne budynki biurowe zmieniają oblicza polskich miast. Coraz bardziej wyrafinowane rozwiązania architektoniczne, intrygująca forma i zakładana wysoka funkcjonalność to czytelne z zewnątrz symbole wysokiej klasy budynków.

W wielu przypadkach towarzyszy im zakładany wysoki poziom komfortu wewnętrznego, a nawet oczekiwanej jakości powietrza w pomieszczeniach. Aby móc sprostać tak złożonym założeniom niezbędne staje się zaprojektowanie równie zaawansowanych systemów wentylacji, klimatyzacji i ogrzewania (HVAC) zintegrowanych systemami automatycznej regulacji i sterowania.

W niniejszym cyklu przedstawiono zasady jakimi powinno charakteryzować się nowoczesne projektowanie obiektów biurowych, ze szczególnym uwzględnieniem wielokryterialnego wyboru systemów HVAC.

- Budynki biurowe w Polsce
- Systemy HVAC w budynkach biurowych
- Wybór systemu HVAC w polskich warunkach projektowych
- Nowe podejście do wyboru systemu HVAC
- Przeprowadzenie analizy przedprojektowej uzupełnionej o stworzenie wytycznych projektowych (tzw. Design Brief’u)
- Dokonanie wstępnej analizy systemowej z identyfikacją źródeł, instalacji, urządzeń i elementów

• Wpływ ciśnienia na właściwości powietrza wilgotnego. Jan GÓRSKI, Sławomir RABCZAK, Marcin KUŹMA

Nowoczesne, zaawansowane technologie wymagają unikalnych rozwiązań zarówno w zakresie kształtowania optymalnych warunków realizacji procesów jak i kontroli mikroklimatu w celu uzyskania żądanych parametrów oraz wskaźników techniczno-ekonomicznych produktu.

Jako przykład można tu wskazać m.in. problemy doboru warunków pracy ko-mór do długotrwałego przechowywania owoców, kwiatów, ryb wielu innych produktów spożywczych w taki sposób, by poza okresem normalnej wegetacji spełnić normy jakościowe i sanitarno-biologiczne dostarczanych konsumentom produktów [1]. Dotyczy to także odpowiedniego ich zabezpieczenia w przypadku konieczności transportu na duże odległości.

- Modele właściwości powietrza wilgotnego
- Opis algorytmu i programu do symulacji właściwości powietrza wilgotne-go
- Przykładowe rezultaty i aplikacje programu

• Dwutaryfowe, akumulacyjne chłodzenie sufitowe – modelowanie wydajności w programie Akufilbet. Jacek KASPERSKI, Beata GRABOWSKA

Stropy betonowe wykonywane w technologii filigran są konstrukcjami pełnymi, których znaczna pojemność cieplna może zostać wykorzystana do akumulowania zimna. Własność ta jest użyteczna szczególnie w systemach pracy okresowej, np. gdy zimno wytwarzane jest i akumulowane w okresie taniej taryfy elektrycznej a rozładowywane przez całą dobę.

System klimatyzacyjny pracujący w taniej taryfie pozwala na znaczne ograniczenie kosztów eksploatacji urządzeń chłodniczych. Opisane w artykule zjawiska jednoczesnej akumulacji i wymiany ciepła, autorzy przebadali eksperymentalnie oraz modelowali za pomocą opracowanego programu numerycznego.

Program ten pozwala wyznaczać charakterystyki robocze stropu z instalacją rurową o bezpośrednim odparowaniu czynnika chłodniczego lub z pompowym obiegiem pośredniczącym.

- Chłodzenie sufitowe
- Nowoczesne stropy betonowe
- Modelowanie zjawisk akumulacji i wymiany ciepła
- Badanie doświadczalne akumulacji i wymiany ciepła
- Obliczenia projektowe
- Efektywna geometria instalacji rurowej

PRZEGLĄD

Nawilżacze i osuszacze

Przepustnice i regulatory przepływu powietrza

ŚRODOWISKO, PRZEPISY

• Obowiązujące w Polsce opłaty ekologiczne za substancje zubażające warstwę ozonową. Ryszard PURSKI

Traktaty międzynarodowe dotyczące ochrony warstwy ozonowej, tj. Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej i Protokół montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową nie zobowiązują swoich sygnatariuszy do wprowadzania opłat ekologicznych.

Do nakładania takich opłat nie zobowiązują również państw członkowskich regulacje Unii Europejskiej. Opłaty mogą być jednak wprowadzane w prawie krajowym i Polska należy do krajów, w których funkcjonują trzy grupy opłat za substancje zubożające warstwę ozonową i dotyczą one:

- wprowadzenia po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- emisji do atmosfery,
- składowania odpadów.

• Europejska zgodność CE wentylatorów. Stefan KOSZTOWSKI

W niniejszej publikacji omówione zostały zasady wprowadzania na rynek wentylatorów. Autor zwrócił szczególną uwagę, na fakt, że wprowadzany wyrób powinien spełniać wymagania wszystkich dyrektyw, które mają do niego zastosowanie, za co odpowiedzialność ponosi jego producent.

Podstawą dopuszczenia do obrotu i użytkowania wentylatorów jest wystawiona przez producenta Deklaracja Zgodności WE oraz oznakowanie wyrobu CE.

- Zasady swobodnego przepływu wyrobów w UE
- Charakterystyka wentylatorów
- Dyrektywy Nowego Podejścia stosowane do wentylatorów
- Dyrektywa 98/37/WE  – MD (Dz. U. Nr 259/2005, poz. 2170)
- Dyrektywa 2006/95/WE – LVD (Dz. U. Nr 155/2007, poz. 1089)
- Dyrektywa 2004/108/WE – EMC (Dz. U. nr 171/2004, poz. 1800 z p. zm.; Dz. U. Nr 82/2007, poz. 556)
- Dyrektywa 94/9/WE – ATEX (Dz. U. nr 263/2005, poz. 2203)
- Ocena zgodności wentylatorów przemysłowych

WENTYLACJA

• Praktyczne aspekty poprawnego działania systemu wentylacji. Anna BOGDAN

Nieprawidłowa właściwa wentylacja w pomieszczeniach, w których człowieka przebywa ok 90% czasu, może powodować określone zagrożenia: zdrowia (niedostateczna wymiana powietrza sprawia, iż przestrzeń przebywania człowieka jest wypełniona mieszaniną alergenów), życia człowieka (brak odpowiedniej ilości świeżego powietrza w mieszkaniach wyposażonych w kotły grzewcze może spowodować zatrucie tlenkiem węgla), nie wspominając już o zawilgoceniach pomieszczenia, wykwitach pleśni i grzybów w przegrodach zewnętrznych, które wpływają na osłabienie i w rezultacie niszczenie konstrukcji budynku.

W artykule przedstawiono wpływ poszczególnych błędów w projektowaniu, wykonaniu i eksploatacji systemu wentylacji i klimatyzacji na środowisko wewnętrzne budynków i przebywających w nich ludzi.

- Skutki niewłaściwej wentylacji pomieszczeń
- Błędy projektowe
- Nieprawidłowa eksploatacja
- Maksymalne częstotliwości kontroli centrali klimatyzacyjnej lub wentylacyjnej oraz sieci przewodów wentylacyjnych zgodnie z wymaganiami zawartymi w ARC 2002 [9, 10].

CLIMAVER A2 BLACK – doskonałe tłumienie hałasu i możliwość skutecznego czyszczenia

Okrągłe systemy wentylacyjne CENTRUM KLIMA

Cisza w standardzie – kanały klimatyzacyjno-wentylacyjne z płyt z wełny szklanej TOP AIR

AUTOMATYKA

• Sposoby zmiany obrotów wentylatorów w urządzeniach chłodniczych. Przykłady różnych zastosowań. Jürgen ALBIG

Różne sposoby zmiany obrotów wentylatorów osiowych umożliwiają wzrost ich sprawności w technice chłodniczej. O ekonomice pracy wentylatorów decydują, oprócz sprawności silnika, także koszty inwestycyjne układów przystosowanych do zmiany obrotów. Własnej sprawności wentylatora przy takim rozważaniu nie bierze się pod uwagę. Porównuje się najczęściej stosowane systemy: sterowanie napięciowe, częstotliwościowe i elektroniczne.

Aby osiągnąć optymalny wynik dla danego rodzaju zastosowania, należy wstępnie wybrać odpowiednie rozwiązanie. Jednakże konieczna jest także znajomość zalet i wad każdego rozwiązania w zależności od zastosowania. Opisane niżej systemy regulacji obrotów zostaną porównane pod względem sprawności napędów i kosztów inwestycyjnych.

O ekonomiczności wentylatora decydują, oprócz sprawności, przede wszystkim koszty bieżące podczas całego okresu eksploatacji łącznie z kosztami inwestycyjnymi. W ramach takiej oceny możliwa jest obiecująca optymalizacja, zwłaszcza poprzez dopasowanie wydajności do zmiany obrotów silnika.

- Systemy napędu
- Sprawności silników
- Pobór mocy przy różnych przepływach
- Obliczanie poboru energii przez wentylator
- Koszty inwestycyjne
- Rozważania końcowe / przykłady zastosowań

Sterowniki CAREL. Franciszek KLIMOSZ

Regulatory CR24…

Sterowniki urządzeń chłodniczych

GECO – digital cold&heat

SyncoTM – rodzina uniwersalnych regulatorów HVAC. Jerzy KIEDROWSKI

Unison & ZETAview. Nowoczesny system sterowania i monitoringu instalacjach HVAC. Jacek WRZECION 

DODATEK ‑ POMPY CIEPŁA

• Sprężarkowe pompy ciepła w Polsce. Stan i perspektywy rozwoju w świetle dotychczasowych doświadczeń. Marian RUBIK

W ostatnich latach w Polsce obserwuje się wzrost zainteresowania pompami ciepła, które umożliwiają wykorzystanie niskotemperaturowego ciepła ze źródeł odnawialnych (zasobów energii wewnętrznej otoczenia) i ciepła odpadowego do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Zainteresowanie to jest spowodowane wzrostem cen surowców energetycznych, rozwojem i udoskonaleniem konstrukcji różnych systemów pomp ciepła oraz koniecznością ograniczenia zanieczyszczenia środowiska produktami spalania paliw pierwotnych. Równocześnie Polska, zgodnie z postanowieniami UE, musi znacznie zwiększyć w krajowym bilansie energetycznym udział energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych, co wymaga szerszego zastosowania pomp ciepła.

Jednak społeczna świadomość w dziedzinie niekonwencjonalnych źródeł ciepła (do których zaliczane są pompy ciepła) oraz odnawialnych źródeł energii jest w Polsce ciągle jeszcze niedostateczna. Potwierdzają to wyniki badań przeprowadzonych przez PBS DGA w dniach 22-25.6.2007 r. na reprezentatywnej próbie 1067 Polaków [1].

Wynika z nich, że tylko 8% właścicieli budynków jednorodzinnych wybrałoby pompę ciepła jako źródło ciepła do ogrzewania swego budynku. Z kolei 72% respondentów odpowiedziało, że urządzenia grzewcze zasilane energią odnawialną są za drogie inwestycyjnie i w eksploatacji, aby stosować je we własnym budynku, a 26% pytanych nie słyszało o takich urządzeniach. Zatem konieczna jest szeroka popularyzacja zagadnień związanych z problematyką pomp ciepła, wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz ochrony środowiska, a ogólnie mówiąc zagadnień zrównoważonego rozwoju.

- Zasada działania pomp ciepła
- Źródła ciepła niskotemperaturowego
- Instalacje do pozyskiwania ciepła z dolnego źródła
- Energetyczne, ekologiczne i ekonomiczne aspekty stosowania pomp ciepła
- Pompy ciepła w Polsce

• Pompy ciepła typu powietrze-woda. Analiza opłacalności zastosowania na potrzeby c.o. i c.w.u. Bartłomiej ADAMSKI

Wielokrotnie na łamach czasopism poruszane są tematy opłacalności zastosowania pomp ciepła na potrzeby centralnego ogrzewania. Zdania i opinie na ten temat są bardzo podzielone.

Jednak w porównaniach często jako pompę ciepła przyjmuje się wykonania typu woda-woda, gdzie dolnym źródłem ciepła jest grunt. Należy zwrócić uwagę, iż tego typu systemy są bardzo kosztowne, instalacja jest czasochłonna i wymaga w niektórych rozwiązaniach dużej ilości terenu wokół budynku.

W analizach porównawczych z innymi źródłami ciepła bardzo istotnym elementem są koszty inwestycyjne. Przy tego typu rozwiązaniach pomp ciepła, koszty te stanowią decydujący czynnik ostatecznego wyboru, często innego niż pompy ciepła, źródła ciepła. Obecnie producenci urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych proponują szereg rozwiązań, które stanowią alternatywę do pomp ciepła typu woda-woda.

Jednym z takich rozwiązań są pompy ciepła, w których dolnym źródłem ciepła jest powietrze zewnętrzne. W niniejszym artykule przeprowadzono uproszczoną analizę opłacalności zastosowania tego typu urządzeń na potrzeby ogrzewania oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Obliczenia dokonano dla budynku jednorodzinnego, dla którego obliczeniowe zapotrzebowanie na ciepło wynosi 12 kW.

- Parametry techniczne pompy ciepła typu powietrze-woda
- Zmiana zapotrzebowania na ciepło w zależności od temperatury powietrza zewnętrznego
- Analiza wskaźników efektywności ekonomicznej zastosowania pomp ciepła typu powietrze-woda na potrzeby centralnego ogrzewania
- Zapotrzebowanie na ciepło dla systemów przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz analiza przydatności zastosowania pomp ciepła typu powietrze-woda

• Pompy ciepła w systemach klimatyzacyjnych typu Split. Zbigniew CEBULSKI

Jeżeli przyjrzymy się rozwojowi cywilizacji na przestrzeni lat, to możemy zauważyć, że do końca XIX wieku działania mające na celu poprawę warunków w pomieszczeniach, skierowane były wyłącznie na ich ogrzewanie. Rozwój klimatyzacji był powiązany oczywiście z rozwojem nauki.

Przykładem mogą być badania niemieckiego lekarza – higienisty Maxa von Pettenkofera (1818 – 1901), które dotyczyły między innymi wpływu nie tylko temperatury, ale również wilgotności i składu powietrza na samopoczucie ludzi. Prekursorem techniki klimatyzacyjnej jest Amerykanin Willis Haviland Carrier (1876 – 1950).

Carrier jako pierwszy w 1902 r. zaprojektował pierwszą instalację klimatyzacyjną dla drukarni na Brooklynie, a w 1906 r. opatentował pierwsze urządzenie do obróbki powietrza. Był on również twórcą tablic psychrometrycznych dla powietrza (1911 r.). Pierwszą klimatyzacyjną instalację bytową wykorzystującą chłodzenie dla uzyskania komfortu w pomieszczeniu zamontowano w 1924 r., oczywiście pod nadzorem Carriera, w Hudson Department Store w Detroit, a kolejną zamontowano w 1925 r. w teatrze Rivoli w Nowym Jorku [2].

Od 1930 r. zaczęto stosować klimatyzację w środkach transportu – powstały wówczas pierwsze klimatyzowane wagony. W 1938 r. firma Carrier zaprojektowała nowy, wysokociśnieniowy system klimatyzacji do wysokich budynków – „drapaczy chmur”. Przytoczone powyżej zdarzenia pokazują, że poprawa warunków w jakich przebywa człowiek, to główny cel stawiany klimatyzacji.

Klimatyzacja ma za zadanie zapewnienie w zamkniętym pomieszczeniu lub zespole pomieszczeń automatycznej regulacji odpowiednich parametrów powietrza tzn. ciśnienia, temperatury, wilgotności, czystości oraz składu chemicznego. Celem klimatyzacji jest więc zapewnienie komfortu ludziom albo uzyskanie prawidłowego przebiegu procesów przemysłowych i technologicznych lub badań naukowych. Jak widzimy, w zależności od przeznaczenia klimatyzowanego pomieszczenia, dostarczane powietrze musi spełniać określone wymagania.

Dla systemów klimatyzacyjnych stosowanych w klimatyzacji przemysłowej, najważniejszym będzie spełnienie dokładnie sprecyzowanych parametrów powietrza zależnych od wymagań technologicznych wytwarzanego produktu. Natomiast tam gdzie mamy do czynienia z klimatyzacją bytową, priorytetem będzie to, aby ludzie przebywający w danym pomieszczeniu czuli się jak najlepiej. Aby ten stan osiągnąć, musimy dążyć do tego, aby w pomieszczeniu uzyskać klimat komfortu dla osób w nim przebywających niezależnie od warunków zewnętrznych.

• Zastosowanie pomp ciepła w urządzeniach typu VRF. Zbigniew CEBULSKI

Większość ludzi na skutek rosnącego stopnia cywilizacji i uprzemysłowienia spędza znaczną część okresu swojego życia w sztucznie wytworzonym klimacie. Bardzo istotne wydaje się więc zapewnienie optymalnych warunków środowiska, w którym przebywają ludzie. W obecnych czasach te optymalne warunki w pomieszczeniu mają zapewniać systemy klimatyzacyjne, które oprócz odpowiedniej regulacji rozdziału powietrza muszą również mieć pod kontrolą inne parametry powietrza, takie jak temperatura, ciśnienie, wilgotność, czystość, odpowiednią jonizację.

Oczekiwania użytkowników wobec systemów klimatyzacyjnych ulegają ciągłym zmianom. Nie dotyczą one dziś tylko uzyskania optymalnych warunków komfortu w pomieszczeniu. Klient wymaga aby cały system był uniwersalny, funkcjonalny i elastyczny, osiągał wysoką sprawność energetyczną, był niezawodny a zarazem łatwy w programowaniu i użytkowaniu. Centralne i precyzyjne zarządzanie systemem staje się standardem, a nie jest tylko rozszerzoną dodatkową opcją. Systemy klimatyzacyjne VRF, a szczególnie z pompą ciepła, starają się spełniać przytoczone wyżej wymagania.

- Zasada działania systemów VRF
- Pompa ciepła w  systemach VRF stosowanych w klimatyzacji
- Zastosowanie nowoczesnego napędu sprężarek w  systemach VRF

FIGHTER – pompa ciepła nie tylko do ogrzewania. Małgorzata SMUCZYŃSKA

Wybrane układy pomp ciepła w ofercie Mitsubishi Electric

„ALTHERMA” – nowy system grzewczy z pompa ciepła

Danfoss DHP – gruntowe i powietrzne pompy ciepła. Michał MIKA

Trójmedialne pompy ciepła Hibernatus. Marek SKUPIŃSKI